Yadak Telun Relasinya dengan Ceki Telu dalam Konteks Adak Telu dan Tri Kudus.

[Penulis]

Ditulis oleh: Melky Pantur***, Rabu (24/4/2018).

Sebelum kita mengkaji secara detail tentang tesis di atas, kita tentu perlu mendapat datum awal: Apa itu yadak telun, ceki telu, dan adak telu?

1.1  Yadak Telun.

1.1.1 Yadak.

Yadak adalah bahasa Manggarai mengekspresikan tentang mengantar, mempersembahkan, menunjukkan, membuat seseorang tinggi martabatnya, melakukan rekonsiliasi. Yadak adalah sebuah rencana dan upaya pemurnian, pemasukkan dan penjernian terhadap sesuatu.

Beberapa identitas yadak, di antaranya:

1.1.1.1 Manusia.

Konteks Manggarai, kehidupan manusia adalah ritus sejak di dalam rahim ibu hingga kembali ke hadapan Ilahi. Di sini tercakup, seperti:

1.1.1.1.1 Yadak Cear Cumpe

1.1.1.1.2 Yadak Ra’um Wuwung.

1.1.1.1.3 Repo Ngi’is.

1.1.1.1.4 Yadak Takung Ase Ka’e Weki.

1.1.1.1.5Yadak Wuat Wa’i/Selek.

1.1.1.1.6 Yadak Caca Selek.

1.1.1.1.7 Yadak Teing Hang Wura agu Ceki.

1.1.1.1.8 Yadak Pongo Weki.

1.1.1.1.9 Yadak Wagal dan Podo.

1.1.1.1.10 Yadak Hambor Ase Ka’e Weki Wina Rona.

1.1.1.1.11 Yadak Cikop Le’as.

1.1.1.1.12 Yadak Beka agu Buar.

1.1.1.1.13 Yadak Takung Wae Cemok.

1.1.1.1.14 Yadak We’e Kete.

1.1.1.1.15.1 Ceki Telu/Ceki Lima.

1.1.1.1.15.2 Kelas.

1.1.1.1.15.3 Pangga.

1.1.1.1.15.4 Yadak Jarang Leti.

1.1.1.2 Benda Tertentu.

Di sini yang dimaksudkan adalah pada gendang atau mbaru, kebun dan pada orang tertentu, seperti:

1.1.1.2.1 Gendang dan Mbaru.

1.1.1.2.1.1 Yadak Tesi.

1.1.1.2.1.2 Yadak Roko Molas Poco.

1.1.1.2.1.3 Yadak Derek Bongkok.

1.1.1.2.1.4 Yadak Hese Ngando.

1.1.1.2.1.5 Yadak Raum Bubung.

1.1.1.2.1.6 Yadak Congko Lokap.

1.1.1.2.1.7 Yadak Penti.

1.1.1.2.2 Yadak Lingko.

1.1.1.2.1. Yadak Tentang Lingko.

1.1.1.2.2 Yadak Cengka Lingko.

1.1.1.2.3 Yadak Randang.

1.1.1.2.2 Yadak Raum Lingko.

1.1.1.3 Aktus Tertentu.

1.1.1.3.1 Yadak Ngelong.

1.1.1.3.2 Yadak Paki Jarang Bolong.

1.1.1.3.3 Yadak Takung Wae Cemok.

1.1.1.3.4 Yadak Oke Dara Ta’a.

1.1.1.3.5 Penti.

1.1.2 Telun.

1.2 Ceki Telu.

1.2.1 Ceki.

1.2.1.1 Ceki Telu.

1.2.1.2 Ceki Lima.

1.2.1.2.1 Filosofi Lima.

1.2.1.2.2 Kejawen.

1.2.2 Telu.

1.3. Adak Telu.

1.3.1 Adak.

1.3.1.1 Tu’a Golo.

1.3.1.2 Tu’a Gendang.

1.3.1.3 Tu’a Teno.

1.3.2 Telu.

1.4 Relasinya dengan Tri Kudus.

1.4.1 Trimurti.

1.4.1 Trinitas.

1.5 Relasinya dengan Trias Politica.

1.5.1 Eksekutif.

1.5.2 Yukatif.

1.5.3 Legislatif.

Akan dilengkapi oleh Penulis.